İMAM'IN VE ONA UYAN
ŞAHSIN NİYETLERİNİN AYRI OLMASI
İmam Şafii (Allah rahmet
etsin) şöyle dedi: Bize Süfyan, Amr b. Dinar'ı şöyle derken duyduğunun haberini
verdi: Cabir b.Abdullah'ın şöyle dediğini duydum: Muaz b. Cebel, Nebi (s.a.v)
ile yatsı namazını kıldıktan sonra kavmi olan Beni Seleme'ye gelerek onlara
namaz kıldınyordu. Dedi ki: Bir gün Nebi (s.a.v) yatsı namazını geciktirdi.
Dedi ki: Muaz, onunla! Nebi ile namaz kıldı. Sonra kavmine geri gelerek imam
oldu ve namazda Bakara süresini okudu. Arkasında bulunanlardan biri ayrılarak
namazını yalnız kıldı. Ona şöyle dediler: "Münafık mı oldun?"
"Hayır" dedi. Ve Resulullah (s.a.v)'in yanına gelerek şöyle dedi:
"Ey Allah'ın Resulü! Sen namazı geciktirdin ve Muaz seninle namazı kıldı.
Sonra bize gelerek bize imam oldu ve namazını Bakara süresiyle açtı / başladı.
Ben bunu görünce geriye çekilerek namazımı kendi başıma kıldım. Muhakkak ki
biz, develerle su çeken ve ellerimizle iş yapan kişileriz." Nebi (s.a.v),
Muaz'ın üzerine gelerek şöyle buyurdu: "Senfitneci misin, ey Muaz.
Senfitneci misin, ey Muaz? Filanca sureyi ve filanca sureyi oku. "
İmam Şafii (Allah rahmet
etsin) şöyle dedi: Bize Süfyan b. Uyeyne şöyle haber verdi: Bize Ebu Zübeyir,
Cabir'den benzerini söyledi ve şunu da ilave etti: Nebi (s.a.v) şöyle buyurdu:
"A'la, Leyl, Tarık ve benzerlerini oku. " Tahric: Müslim, Namaz 1/340; Müsned el-Hamidi, 2/523-524
no: 1243
Süfyan şöyle dedi: Amr'a
şöyle dedim: Ebu Zübeyir şöyle diyor: Ona şöyle dedi: "A 'la, Leyl ve
Tarık 'z oku." Amr da "işte bu ya da benzerleri" dedi.
Bize Rebi', İmam
Şafii'nin şöyle dediğini haber verdi: Bize Abdülmecid şöyle haber verdi: Bana
İbn Cüreyc şöyle haber verdi: Amr, Cabir'in şöyle dediğini nakletti: Muaz,
Resulullah (s.a.v) ile beraber yatsı namazını kılıyor ve Sonra kavmine giderek
onlara imam oluyordu. Bu namaz kendisi için nafile, onlar için ise farzdı. Tahric: Musannef Abdurrazzak, Namaz 2/8 no; 2265; Sünen
ed-Oarekutni, 1/274-275
Bize İbrahim b. Muhammed
şöyle haber verdi: İbnAden, Ubeydullah b. Mıksem'den; o da Cabir b.
Abdullah'tan şöyle nakletti: Muaz b. Cebel, Resulullah (s.a.v) ile beraber
yatsı namazını kılıyor ve Sonra kavmine giderek onlara yatsı namazında imam oluyordu.
Bu namaz onun için nafiledir. Tahric: Musannef
Abdurrazzak, Namaz 2/8 no; 2265; Sünen ed-Oarekutni, 1/274-275
Bize güvenilir raviler,
İbn Uleyye ya da başkası, Yunus'tan şöyle haber verdi: El-Hasan, Cabir b.
Abdullah'tan şöyle nakletti: Resulullah (s.a.v) insanlarla öğle namazını korku
namazı olarak Batn-ı Nahla'da kıldınyordu. Bir grupla beraber iki rekat
kıldırdıktan Sonra selam verdi. Sonra başka bir grup geldi ve onlara da iki
rekat kıldırdıktan Sonra selam verdi. Tahric:
Sünen, Korku namazı 3/178 no: 24/1552
İmam Şafii (Allah rahmet
etsin) şöyle dedi: Nebi (s.a.v)'in son kıldırdığı iki rekat kendisi için
nafiledir. Ama onunla beraber kılanlar için farzdır.
Bize Rebi', İmam
Şafii'nin şöyle dediğini haber verdi: Bize Abdülmecid şöyle haber verdi: İbn
Cüreyc, Ata'nın şöyle dediğini haber verdi: Kılamadığın öğle namazından Sonra,
ikindi namazını imamla beraber idrak edersen, imamla beraber idrak ettiğin
namazı öğle namazı yap ve ondan Sonra ikindi namazını kıL. İbn Cüreyc şöyle
dedi: Ata, bundan Sonra, bunu haber verirken şöyle dedi: Bu, eğer öğle namazını
kılamayıp ikindi namazını imamla beraber idrak ettiğinde imamla beraber idrak
ettiğin namazı öğle namazı olarak (ve ikindiyi kendi başına) kıl denirdi. Tahric: Marife, Namaz 2/367 no: 1478; Musannef
Abdurrezzak, 2/6 no: 2259
Bize Rebi', İmam
Şafii'nin şöyle dediğini haber verdi: Bize Müslim b. Halid, İbn Cüreyc'den
şöyle haber verdi: Ata, yatsı namazına geç geldiğinde, insanlara kıyamda yetişir
ve onlarla beraber iki rekat kıldıktan sonra üzerlerine iki rekat daha bina
ederdi. Yatsı namazı için hazırlanırken Ata'yı öyle gördüğünü beyan etmiştir. Tahric: Marife, Namaz 2/367 no: 1479
İmam Şafii (Allah rahmet
etsin) şöyle dedi: Bize Abdülmecid, İbn Cüreyc'in şöyle dediğini haber verdi:
Ata şöyle dedi: "Kim ikindi namazını unutur ve onu akşam namazında
hatırlarsa, akşamı ikindi namazı yapsın. Ama onu akşam namazını kıldıktan sonra
hatırlarsa, bu durumda onu o zaman kılsın." (Önce ikindi namazını kılsın,
sonra akşam namazını.) Tahric: Musannef Abdurrazzak, 2/6 no: 2260
Ömer b. el-Hattab (r.a)
ve Ensar'dan bir adamın buna benzerrivayetleri olmuştur. Tahric: Marife, Namaz 2/368
Ebu'd-Derda ve İbn
Abbas'tan da buna yakın şekilde rivayet edilmiştir. Tahric: Marife, Namaz 2/368
Vehb b. Münebbih,
el-Hasan ve Ebu Reca el-Utaridi şöyle diyorlardı: Ebu Reca el-Utaridi'nin
yanına, öğle namazını kılmak isteyen bir grup geldi. Onun namaz kıldığını
görünce ona şöyle dediler: "Geliş sebebimiz sadece seninle beraber namaz
kılmak içindir." "Sizi boşa çıkarmam." dedi ve kalkıp onlara
imam oldu. Bunu Ebu Katan, Ebu Halde'den; o da Ebu Reca el-Utaridi'den
zikretti. Tahric: Marife, Namaz
2/368
Bize Rebi', İmam
Şafii'nin şöyle dediğini haber verdi: Bize Abdülmecid şöyle haber verdi: İbn
Cüreyc şöyle dedi: Bir zat, Tavus'a şöyle dedi: "İnsanları kıyamda bulunca
onu son yatsı yaptım." (Tavus da) "İsabet ettin." dedi. Tahric: Marife, Namaz, 2/369
İmam Şafii (Allah rahmet
etsin) şöyle dedi: Bu zikrettiklerimizin tamamı sünnetten olduğu gibi kıyasa da
uygundur. Namaz kılanın niyeti kendisini bağlar. Bir başkasının niyetine
muhalefet etmesi, ona imam olsa da, niyetini ifsat etmez. İmam seferi olduğu
için iki rekata niyet ederse, ona uyarak namazını kılan mukimin farzı dört
rekat olduğu için dört için niyet etmesinin caiz olduğunu gömıüyor musun? Yahut
imama dört rekıitlı namazın son rekatında ulaşan kimsenin, imam'ın ondan önce
üç rekat kılmasına rağmen ve imama tabi olanın ilk rekatı olmasına rağmen
(kalan kısmını kendisinin tamamlamasının) caiz olduğunu görmüyor musun? Yahut
imam farz namazı kılmak için niyet eder ve onunla beraber namaz kılan kişinin,
farz namazı için niyet etmeden nafile ya da adak namazına niyet etmesinin caiz
olduğunu görmüyor musun? Yahut namazkılan birisine uyarak namazımızı onun
namazına ilhak ederiz. Ama -belki de- namaz kılan şahsın nafile kılmış olmasına
rağmen namazımızın caiz olduğunu görmüyor musun? Yahut imamın namazı fasit
olduğunda arkasındakiler namazlarını tamamlarlarsa ve imama uyanların namazı
fasit olunca da o namazı tamamladıklarını görmüyor musun? Eğer imama tabi
olanın namazı, imamın namazının fasitliğiyle bozulmuyorsa, o zaman imamın
niyeti ona tabi olanlardan farklı olması halinde, evla olan namazlarının
bozulmaması değil mi? Bu meseleyle ilgili, Resulullah (s.a.v)'in sünnetinden
ispat ettiğim deliller kafi olmuştur.
İmam nafile kıldığı
yerde, ona bir kişinin münferiden farz ın kılınabileceği bir zamanda farz için
niyet ederek tabi olması halinde o şahsın kılmış olduğu namaz, farz namazı
kabul edilir. Aynı şekilde imam farz için niyet ettiği yerde ona tabi olanın
nafile için niyet etmesi halinde, imama tabi olan şahsın kıldığı namaz nafile
kabul edilir. Bunun ikisi arasında fark yoktur. Eğer kişi, imama ikindi
namazına ulaştığında öğle namazını kılamamışsa, imam'ın arkasında öğle namazı
için niyet etmesi halinde, kılmış olduğu namaz öğle namazı kabul edilir. Ve
ondan sonra ikindi namazını kılar.
Bu hususta müstehab
olan; kişinin farz namazına imamla beraber başlaması ve her ikisinin niyetinin
aynı namaz için olmasıdır.
Sonraki için tıkla:
NAMAZDA İMAMA
TABİ OLMAKTAN AYRILMAK